چگونه می‌توان به کودکان در ادراک و لذت بردن از موسیقی کمک کرد؟
چگونه می‌توان به کودکان در ادراک و لذت بردن از موسیقی کمک کرد؟
برای اغلب کودکان، آواز خواندن به اندازه صحبت کردن، امری طبیعی است.
آنها یاد می گیرند که به همان مقدار و همان خوبی که صحبت میکنند
آواز بخوانند و این کار را از دیگران تقلید میکنند.
البته به صورت خود جوش و ارتجالی به این کار تمایل دارند و اصلاً نیازی نیست
که شما به آنها چگونه آواز و ترانه خواندن را آموزش دهید
اما می توانید کاری کنید که آنها روش خوب خواندن
و بیان موسیقیایی خوبی پیدا کنند. اگر صبر و حوصله
به خرج دهید و مثلاً اگر مربی آنها هستید و می‌خواهید
به یک گروه آموزش موسیقی و سرود و جز آن دهید، می‌باید
حوصله به خرج دهید و به آنها تشریک مساعی در کار گروهی را یاد بدهید.
اگر به عنوان والدین آنها هستید، همین کارها و کار کردن با آنها در
خانه موجب می‌شود که کودکان برای فعالیت‌های گروهی از آمادگی
و اعتماد به نفس بیشتری برخوردار شوند. اگر شما در هنگام کار با کودک،
با اعتماد به نفس باشید، از کار خودتان راضی باشید و لبخند بزنید
طبعاً آنها نیز در محیط اجتماعی و در روابط گروهی شان همین کارها را خواهند کرد.
ممکن است که شما برای علاقه‌مند کردن و جلب توجه به آنها
به یک ابزار موسیقی و یادگیری آن وسیله، نیاز داشته‌باشید که
از عکس‌های آن وسیله و نشان دادن آن به کودک شروع کنید
و یا داستانی را در آن خصوص برایش تعریف کنید یا از سایر
روش‌ها استفاده نمایید. استفاده از ضبط صوت یا صفحه‌ی
گرامافون‌ها برای جلب توجه آنها به موسیقی کمک کننده خواهد بود.
انواع نوارهای مربوط به سازهای مختلف را برای کودک پخش کنید
تا به تدریج زمینه‌ی علاقه‌ی او مشخص شود . از کتاب داستان‌های صوتی
که با لمس یک صفحه یا عکس و تصویر ترانه‌ای را پخش می کند شروع کنید.
در این نوع کتاب‌ها، علاوه‌بر آموزش و یادگیری، ذوق و قریحه‌ی موسیقی نیز مد نظر قرار می‌گیرند.
اگر می‌خواهید او را به موسیقی و درک زیبایی آن جلب کنید،
در زمان‌های مختلف این کار را انجام دهید مثلاً هنگامی
که او را می‌شویید یا در تفریح هستید یا در زمان‌های استراحت و…
از موسیقی‌های متنوع استفاده کنید.
موسیقی‌ها یا ترانه‌هایی را انتخاب کنید که کلمات آن واضح باشند
و با روند طبیعی ذهن هماهنگی داشته باشند ، کودکان از ریتم‌ها
یا ملودی‌های تکراری خوششان می‌آید و از این موارد استفاده کنید.
آنها از این که خودشان سازی را بنوازند و در این فعالیت سهیم باشند
لذت می‌برند بنابراین اگر می‌خواهید آنها خلاق‌تر باشند
اجازه بدهید که در این مسیر عمل و فعالیت کنند.
برای علاقمند کردن آنها می‌توانید این فعالیت‌های
متنوع و مفرح را با یک یا چند کودک اجرا کنید.
1- به صورت یک دایره کف اتاق بنشینید.
در ابتدا به یک موسیقی بی‌کلام گوش کنید مثلاً به یک ساز پیانو.
یک موسیقی که برای آنها ساده است را پخش کنید.
2- حالا، دوباره آن را پخش کنید. اکنون همه‌ی کودکان با آن دست بزنند یا سعی کنند
در زمان مقرری که خود موسیقی مشخص کرده یا شما تعیین می‌کنید،
دستان خود را به هم بزنند. البته کودکان در این زمینه کمی ناهماهنگی شنیداری
و عمل کردن دارند و لذا خیلی به آنها سخت نگیرید.
3- دوباره موسیقی را پخش کنید و مثلاً در یک زمان خاص و مقرر
و هماهنگ با موسیقی یک واژه یا عبارت یا کلامی را به طور گروهی به کار ببرید.
4- اگر ابزار موسیقی در اختیار دارید، این زمان مناسبی است
که سایر اهداف خود را به صورت گروهی اجرا کنید. مثلاً حس همکاری،
دوستی، سهیم شدن در ابزار موسیقی و جز آن که به روابط اجتماعی آنان کمک ارزنده ای می‌کند.
5- اگر از فضای مناسبی برخوردار هستید بگذارید که آنها
در فعالیت همراه با موسیقی آزادانه تر عمل کنند
مثلاً بازی لی‌لی را با گچ بکشید و به همراه موسیقی مناسبی، آن بازی را با کودکان انجام دهید.
6- بعضی از کودکان دلشان نمی خواهد که مثلاً دست بزنند
یا در این بازی شرکت کنند. اصلاً ایرادی ندارد. به آنها اصرار نکنید.
بگذارید تا آزاد باشند و هر وقت خواستند به گروه بپیوندند.
7- اگر ابزار موسیقی یا بازی خاصی را انتخاب می‌کنید حتماً
مراقب امنیت و سلامت کودکان نیز باشید تا آسیبی نبینند.
در ضمن مراقب وسایل گران قیمت خانه یا محیط اطرافتان باشید.
8- اگر وسیله یا ابزار موسیقی را می نوازید، با حالت‌های گوناگون
این کار را انجام دهید تا آنها با انواع صداها آشنا شوند مثلاً یک بار بلند،
یک بار آرام، گاهی آهسته، زمانی با صدای زیر و زمان دیگر صدای بم و..
این کار را انجام دهید. این کار به انعطاف فکری آنها کمک زیادی می‌کند
تا درک کنند که تا چه حدی می‌توان تغییرات در صداها را با مهارت ایجاد کرد.
9- اگر ابزار و وسایل موسیقی متعدد دارید، صدای آنها را با هم به طور مقایسه‌ای بنوازید.
۱۰_ از ان ها بخواهید که چشمانشان را ببندند یا اگر سخت است از چشم بند استفاده کنید و از آنها بخواهید که به صداهای مختلف گوش دهند. از آنها سوال کنید که: چه صداهایی می‌شنوید؟ این صداها از کجا می‌آیند؟ از آنها بخواهید که صداهای اتاق یا سالن و بیرون آن را مقایسه کنند و تشخیص دهند. از اتاق‌ها یا جاهای مختلف، صداها را درآورید و ببینید می‌توانند تشخیص دهند که چه صدایی از کدام اتاق می‌آید؟
12- از آنجائی که آنها از ریتم و تکرار خیلی خوششان می‌آید، این کار را انجام دهید و ببینید که آیا کودکان می‌توانند یک ریتم تند بسازند؟ یک ریتم آهسته را چطور؟ کارهای مفرحی انجام دهید مثلاً ببینید که چه کسی می‌تواند صدای ریتم چهار نعل رفتن اسب را درآورد؟ ببینید آیا آنها می‌توانند ریتم‌ها را با هم ترکیب کنند؟ آیا تمام کودکان می‌توانند در اجرای ریتم به طور هماهنگ عمل کنند؟ برای این کارها از موسیقی و ریتم‌های آشنا مثل سرودهای مدرسه یا شعرهای کتاب درسی و یا داستان‌های کودکانه استفاده کنید .
13- به تدریج که کودکان با این فعالیت ها آماده شدند، می توانید در جلسات بعدی از موسیقی‌های ترکیبی مانند سمفونی‌ها استفاده کنید. در این نوع اجراها، سازهای مختلفی وجود دارند که تشخیص صداهای هر یک از ابزار موسیقی برای رشد قدرت تشخیص آنها خیلی سودمند خواهد بود. کودکان را در دسته‌های 3 نفری قرار دهید تا این نوع موسیقی‌ها را تشخیص داده و به تدریج مبادرت به نواختن گروهی آنها کنند.
14- اگر به این فعالیت‌های گروهی می‌پردازید از قبل باید برنامه‌ای داشته باشید و دقیقاً بدانید که چه وقتی باید آغاز کنید و چه هنگامی باید جلسه را تمام کنید زیرا نباید کاری کنید که آنها خسته و دلسرد شوند. از سوی دیگر باید هماهنگی بین کودکان را مدنظر داشته‌باشید. این هماهنگی‌ها، در تمام فعالیت‌های کودکان اهمیت دارد خواه در مدرسه باشد خواه در بازی‌های گروهی یا در فعالیت‌های موسیقیایی زیرا اگر هماهنگی و نظم نباشد آنها به بی‌نظمی کشیده شده و اهداف شما سخت‌تر و دیرتر محقق می‌شود. مثلاً 3 دقیقه فعالیت کنید و سپس کار را متوقف نمایید و این کارها را به طور متناوب انجام دهید.
15- مانند هر فعالیت گروهی دیگر، در اینجا نیز از کودکان استفاده کنید و رهبری را تعیین کنید که سایر کودکان از او تبعیت کنند و به عنوان الگو از او تقلید نمایند. اگر آواز یا سرودی خوانده می‌شود سایر کودکان باید از او پیروی نمایند و سعی کنند در بیان واژه‌ها یا سایر اعمال، با او هماهنگ باشند. هیچگاه کارهای تکراری را خیلی زیاد انجام ندهید تا موجب خستگی و یکنواختی آنها نشود. مثلاً اگر یک موسیقی پخش می‌شود یا سرودی در حال اجرا می‌باشد، آن را خاموش کنید و اجازه بدهید که کودکان آن موسیقی یا امور شبیه آن را اجرا کنند.
